VERSLAG OVER DE PUM-MISSIE VAN JAAP ALBREGTSE

NAAR DE AMBACHTELIJKE   VISSERIJ  IN  DE  

OMGEVING  VAN   BUCHANAN  IN  LIBERIA.

 

14/08/2016 TOT 28/08/2016. PUM Netherlands senior experts

 

Doel van deze  missie was de problemen in de ambachtelijke visserij van Liberia te inventariseren en dan met name de problemen veroorzaakt door het nagenoeg geheel ontbreken van koelfaciliteiten. De aanvraag kwam van de Liberian Artisanal Fishermen Association (LAFA) in ik werd tijdens mijn verblijf in Buchanan dan ook begeleid door de secretaris van LAFA Larry Smith en coördinator Benjamin Sieh met als chauffeur Armstrong Clinton die ons over veel slechte wegen heeft geloodst. Lokaal werd de missie ondersteund  door Melany Oey de lokale vertegenwoordiger van PUM ,  Nederlandse en woonachtig en werkzaam in Monrovia. De taak van de lokale vertegenwoordiger is klanten in contact brengen met PUM Netherlands senior experts, het organiseren van het vervoer en verblijf van een expert en assisteren wanneer er onvoorziene problemen voordoen tijdens een missie. Na een vlotte reis vanaf Brussel werd er ’s-avonds om 19:10 u geland op Roberts International Airport de internationale luchthaven van Monrovia de hoofdstad van Liberia en vervolgens per auto naar de stad.

    Groepsfoto van de deelnemers aan een vergadering met lokale visserijvertegenwoordigers.

Na de kennismaking met de lokale vertegenwoordiger van PUM ging het de volgende dag eerst naar een vis-farm in Gborfella bij Kakata in Margibi County voor een inventarisatie van de problemen waarna met hulp op afstand geprobeerd zal worden de nu povere resultaten te verbeteren. Er was heel wat mis op viskwekerij  zoals waterkwaliteit en een gebrek aan voedingsstoffen in het water maar ook te veel begroeiing langs de kanten van de vijvers. Het meest zorgelijk was echter het gebrek aan waterdiepte in de vijvers. Op mijn vraag wat de diepte in de vijvers was antwoordde men stellig dat er minimaal 1.50 meter in het midden van de vijvers stond. Maar na meting met een geïmproviseerd metertje (een lood aan een touwtje met schuifdobber) werd het al rap duidelijk dat de diepte varieerde van 40 tot 60 centimeter en dat voor het midden van de vijvers.

              Hier een visvijver op de farm van de organisatie SHALOM te Gborfella bij Kakata.

Dat wordt dus uitbaggeren en dat is gezien het grote aantal soms toch wel grote vijvers handmatig niet te doen en mechanisch uitbaggeren kost natuurlijk veel geld. Op woensdag 17 Augustus werd ik in Kakata per auto afgehaald om naar de kustplaats Buchanan in Grand Bassa County te reizen om de problemen in de ambachtelijke zeevisserij vast te stellen en tevens te kijken wat er aan te doen is.Donderdag 18 Augustus werd besteed aan kennismaking met de mensen van LAFA en een vergadering met lokale vertegenwoordigers van de vissers. Iedereen kreeg gelegenheid om de problemen die er zijn naar voren te brengen en dat was in de andere dorpen ook zo. En in elke vissersgemeenschap waar ik geweest ben was een bijeenkomst georganiseerd door de visserijvereniging LAFA zodat ik een goed beeld kreeg van de problemen bij de mensen. Een markante opmerking en ik hoorde die meerdere malen op verschillende locaties was dat er wel met enige regelmaat hulpverleners langs waren geweest maar dat ze die vervolgens nooit meer zagen en er dus ook nog nooit wat was veranderd. Een opmerking die ik goed in mijn oren heb geknoopt.

                      Uitleg over verschillende vastgestelde problemen op de visfarm.

Het probleem wat het meest urgent is in de visserij en vi shandel is het gebrek aan koeling. Dus een koelcel met ijsproductie en/of misschien diepvrieskisten zou zeer welkom zijn. Door heel Liberia speelt het probleem van afwezigheid van een elektriciteitsnetwerk. En waar wel een netwerk is het zodanig onbetrouwbaar dat de meeste ondernemers zoals hotels en pompstations  een generator hebben staan. Langs de hoofdweg kan je trouwens ook diesel en benzine krijgen bij verkopers die je bedienen met een jerrycan en een vloeistofmaat van één gallon gewoon een praktische oplossing, gewoon op dezelfde manier zoals bij ons de petroleumman in 50-er jaren van de vorige eeuw langs de deur kwam.  Maar voor ijsproductie heb je toch echt elektriciteit nodig met toch wat meer ampères  dan dat je met een paar zonnepanelen op het dak kan opwekken. Wat zonnepanelen op het dak als aanvulling op de generator kan natuurlijk wel maar ik denk dat alle aandacht in eerste instantie moet uitgaan naar de beschikbaarheid van elektriciteit en minder naar zonnepanelen.Vrijdag 19 Augustus werden de  zeven aanlandingslocaties van  Buchanan bezocht achter-eenvolgens van noord naar zuid Barweh Town, Korkorwein, Custom Beach, Umarco Beach,Port Beach,Big Fanti Town and Old Cold Storage Beach. Zeven aparte vissersgemeenschappen dus maar toch is het gebied niet langer dan 1,5 kilometer.

  De  handel in vis is volledig in handen van vrouwen . Partij met door de dames ingekochte vis.

Hier wordt bij goed weer dagelijks vis op het strand aangevoerd door kano’s waarvan de kleinste een lengte hebben tot 7 meter en met een bemanning van 1-3 personen. De voorstuwing gebeurt met handkracht met peddels en met behulp van een afneembare mast met zeil. Het is werkelijk een onvergetelijk en onvoorstelbaar mooi gezicht om te mogen meemaken wanneer  deze kano’s met tientallen tegelijk op het strand afkoersen zo rond een uur of tien ’s-morgens. Voor ze op het strand afgaan liggen ze net buiten de branding te wachten op een moment dat de branding wat minder is en komen met een gunstig zeetje dan richting strand waar helpers gereed staan om het vaak enige bemanningslid te helpen de kano recht te houden en de wal op te slepen. Hier is sprake van het ultieme zeemanschap aangeleerd van vader op zoon en ik kan niet anders dan grote bewondering hebben voor deze mannen.

Een kano komt met een gunstige zwel richting strand. De mast met zeil is dan al gestreken.

Zonder apparatuur en alleen op zicht wordt hier genavigeerd tussen ook nog rotsen die voor de kust liggen en waarbij men ook nog moet bedenken dat de zicht waarnemingen gedaan worden zeer laag boven het wateroppervlak. In zo’n kano kan je nu eenmaal niet even gaan staan ,dan kapseist de kano. We praten hier over kano’s vervaardigd uit een boomstam die is uitgehold en waarvan de wanden aan de binnenkant met staken worden gestut om naar binnen neigen te voorkomen.  Ik zag er nog eentje in aanbouw en dat wordt dan weer gedaan door mensen uit Ghana omdat de Liberianen deze vaardigheid kennelijk niet beheersen. Het is natuurlijk niet zo dat wanneer je een boomstam uitholt je er dan zonder meer de zee mee op kan.

Nieuwe kano in aanbouw gebouwd op basis van eeuwenoude ervaring en technieken.

Ook hier gelden  de stabiliteitswetten die uitermate belangrijk zijn, het is gewoon scheepsbouw maar dan niet berekend met een computer maar met door overlevering en ervaring verkregen kennis. Misschien is deze  kennis wel opgebouwd gedurende duizenden jaren. Als er water in de kano komt in de branding dan neemt de stabiliteit natuurlijk sterk af en bestaat de kans op kapseizen. Helaas gebeuren er dan ook regelmatig ongelukken op zee waarbij gemiddeld 5 vissers per jaar het leven laten. De kleinere kano’s vissen  met haken en de wat grotere kano’s vissen vooral met monofil staandwant.

         Een grote kano in aanbouw. Sommigen hebben een lengte van meer dan 20 meter.

Ik was enkele malen op het strand van Buchanan en daar was de meest aangevoerde vis Pipe fish (lokale naam) niet te verwarren met de Zeenaald. Verder zag ik ook Atlantische tong en een soort tarbot  maar dat waren wel zo’n beetje de enige platvissoorten. De hoogte van de aanvoer wordt vooral bepaald door het grote aantal kano’s. Sommige komen met weinig binnen maar sommige toch ook wel met 20 kg vis en als je gemiddeld  10 kg vis vermenigvuldigd met  700 kano’s kom je toch aan 7000 kg vis  per dag voor de 7 aanlandingsplaatsen van Buchanan. Toch is het moeilijk een overzicht te krijgen van het werkelijk aangevoerd aantal kilo’s.

Atlantische tong met wat roggen. Soms wordt er ook pijlstaartrog aangevoerd.

Wel is het aantal kano’s juist omdat er nog niet zolang geleden een administratiesysteem voor nummers op de schepen is opgezet  wat dus ook nog niet vervuild kan zijn. Garnalen zag je ook op alle markten. De garnalen worden waarschijnlijk door verhitting gegaard en uitgedroogd  om de houdbaarheid te verbeteren. Door deze bewerking zijn ze nauwelijks nog te pellen en dat wordt dus ook niet gedaan, garnalen pellen kent men dus niet. Men neemt de garnalen bij kop en staart en eet het tussen liggende deel op. De garnalen en krabben worden gevangen met kleine fuikjes vervaardigd van volièregaas. Van serieuze garnalenvisserij is volgens mij geen sprake en als je vraagt hoeveel garnalen er dan wel zitten is het antwoord ,,plenty’’ of ,,a lot’’ maar hoeveelheden in kilogrammen zijn moeilijk te achterhalen. Ik sprak ook nog mensen in een dorp die een seine-net voor op het strand hadden wat ze in het garnalenseizoen de zee inbrengen en dan met een groot aantal mensen  naar de wal toetrekken. Bij inspectie van het net zag ik dat het zwaar gedateerd was en het achterstuk was erg aan de nauwe kant zo ongeveer zoals de industrievissers in de Noordzee gebruiken voor de visserij op zandspiering.

Overal op de markten kom je garnalen tegen zowel bereid als levend.

Maar ik hoorde dat er dan tot wel 600 kg garnalen per keer worden binnengehaald. En dan de Sardinella die je overal in zwaar gerookte vorm op de markten ziet liggen. Het roken gebeurt in grote tonnen en wordt gedaan door vrouwen waarvan sommige aangaven last te hebben van hun ogen door de rook.  De soort Sardinella is zonder twijfel belangrijk voor de voedsel-voorziening en kom je overal tegen. Het seizoen loopt hier van het begin van de regentijd tot de aanvang van de droge periode en zal  wel alles te maken hebben met de grotere aanvoer van fosfaat en ander voedingsstoffen richting zee dan gedurende de droger periode.

 

   De vissers zijn gelovig. ’s-Zondags varen ze niet en vaak zie je religieuze teksten op de schepen.

Toch was het seizoen nog niet aangebroken en de grotere kano’s lagen dan ook nog op de wal. De bodem van deze schepen is vervaardigd uit twee enorme boomstammen die in het midden waterdicht aan elkaar zijn vastgemaakt waarna er de boorden bestaande uit 4-5 planken op worden vastgemaakt. Op de bovenste plank wordt een berghout ter versteviging vastgemaakt. Met behulp van netwerk zijn er in deze kano’s schotten gemaakt om te voorkomen dat  bij overvloedige Sardinella-vangsten de stabiliteit van de kano in gevaar kan brengen. Met deze kano’s met een lengte van soms meer dan 20 meter wordt de visserij op Sardinella beoefend met een ringnet dat met een groot aantal bemanningsleden wordt binnengehaald. Een powerblock hebben ze niet maar toch sprak ik een eigenaar van een grote kano die bezig was een hydraulisch powerblock aan te schaffen met als krachtbron de buitenboordmotor.

Bij schepen in dit gebied wordt de boeg opgesierd met een oog dat zou beschermen tegen onheil. Van deze man hoorde ik ook dat hij allerlei soorten vis vangt, per week ongeveer 1600 kg en hij had ook een houten Deense snik aangekocht uit Engeland waarschijnlijk Grimsby. Het scheepje lag in de haven van Buchanan maar hij mocht er niet mee vissen omdat hij de vergunningen niet rond kreeg. En de vissers hier noemen een scheepje van krap 20 meter een industriële visser wat ze daar dan ook mee willen bedoelen. Binnen de 6-mijls zone die in 2010 is ingesteld is geen sleepnetvisserij toegestaan en zelfs een strand seinenet is niet toegestaan wat toch wel een beetje over de top is. Volgens de lokale mensen zit er gewoon veel garnaal zowel in de zee als op de rivieren maar ze hebben door gebrek aan koeling en transportproblemen (slechte wegen) een probleem om deze te verkopen.  Toch zal men volgens mij ooit linksom of rechtsom een moderne garnalenvisserij en verwerking moeten opzetten wil men in de visserijsector meer inkomsten genereren voor het land. Het land heeft grote mogelijkheden op visserijgebied.

Dit is diepvriesvis van buitenlandse herkomst welke ontdooid op een koper lag te wachten.

maar wil men meer welvaart scheppen voor de vissers de beschikbaarheid van eiwitrijk voedsel voor de bevolking wil vergroten zal men nu toch moeten gaan werken  aan oplossingen  hoe uitzichtloos het nu soms op het eerste gezicht ook lijkt en dat vooral door gebrek aan financiering. Op korte termijn misschien met wat kleinschalige stapjes beginnen zoals in de vissersgemeenschappen een kleinere generator met wat met wat diepvrieskisten zetten zodat ze niet geregeld  onverkoopbare vis moeten weggooien en begraven. En wanneer het land de misschien nog fragile stabiliteit weet te behouden zijn er misschien wel investeerders te vinden om de enorme mogelijkheden die het land op het gebied van visserij en visexport heeft te benutten.

Gevilde gerookte Atlantische tong, roggevleugel en rechtsboven sardinella’s.

 

Met zout gekookte garnalen en gedroogd… redelijk lang houdbaar, smaak was goed.

 

Door het voortdurend gebrek aan voedsel zijn de prijzen hoog, hier zie je een Pig Knee (varkenspoot) staan voor $ 10,50.

 

Jaap Albregtse         br43@zeelandnet.nl         0117-381226               Breskens 1/9/2016

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

.